«تذلیل» به معنای رامکردن است. در اخلاق طبیعیِ هر انسانی، ناسازگاریها و ناهمواریهایی وجود دارد که وظیفهی انسان، اقدام برای اصلاح آن و از بین بردن این ناملایمات است تا اخلاق خود را به سمت تعادل متوجه سازد. مثلاً صفت «دلیری» را در وجود خود به سوی «شجاعت» در امور پسندیده سوق دهد و نگذارد که به بیباکی و بیپروایی در انجام امور ناپسند درآید. هر فردی باید با شناسایی صفات وجودی خود، برای ارتقای آنها برنامهریزی و مجاهدت مستمر نماید؛ تصمیمهای مقطعی و زودگذر نتیجهای به دنبال ندارد. البته یک عاملی هست که اگر در وجود انسان پیدا شود، انقلاب عجیبی در خُلقیات او بهوجود میآورد؛ آن عامل مهم، کیمیای محبت الهی است. اگر دل انسان به سمت حقتعالی گرایش پیدا کند راه صد ساله را یک شبه میپیماید.
در فراز بعدیِ روایت میفرماید: خود را به حِلم و بردباری عادت دهید. «حِلم» علاوه بر معنای «عصبانی نشدن» به معنای «ظرفیت پیداکردن» هم هست. انسان باید در مقابل عواملی که او را به خشم میآورد یا غرور او را بر میانگیزد یا به فرَح و شادی پوچ وامیدارد، همچون «دریا» باشد که رودهای خروشان با رسیدن به آن آرام میگیرند و همهی آنها را در خود هضم میکند. اینها از ویژگیهای یک انسان خوب است که از طریق آن میتواند مردم را به سمت خیر جذب کند.
همانطور که پیامبر اکرم صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه میفرمایند:
إنَّکُم لَن تَسَعُوا النَّاسَ بِأَموالِکُمْ، فَسِعُوهُم بِأَخلَاقِکُمْ.
یعنی شما این ظرفیت را ندارید که همه مردم را با اموالتان پایبند خود نمایید،
اما میتوانید با وسعت نفوذ اخلاقتان، دلهای همه یا اکثر مردم را به خودتان نزدیک کنید. اگر شما تواضع بورزید و انسانِ صادقی باشید؛ اگر علیه دیگران حرکت مُخرّبی انجام ندهید؛ اگر پای اعتقادات خودتان بایستید؛ دارای صفاتی هستید که مردم این صفات را دوست دارند. لذا میتوانید با این خُلق خوب، با این اخلاق حسنه و خصال نیک، دل مردم را به طرف خودتان جذب کنید.
General Data
The full information of the hadith is given below
Source Data
The full information of the hadith is given below
نظرات
لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید








Ask a Question