Book

تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام

Researcher

Discription of This Book

این تفسیر با بیان روایاتی راجع به فضائل قرآن و تأویل و آداب قرائت قرآن آغاز شده و با ذکر احادیثی مشتمل بر فضائل اهل بیت(ع)[۱] و مثالب دشمنان اهل بیت(ع) ادامه یافته است. بحث‌های متعددی نیز درباره سیره نبوی، به خصوص راجع به مناسبات پیامبر اسلام(ص) و یهودیان، مطرح شده است. در مجموع، در این تفسیر ۳۷۹ حدیث آمده است. بیشتر روایات طولانی و مفصّل است، به طوری که گاه یک روایت چندین صفحه را دربرمی‌گیردو به همین جهت، در برخی موارد ساختار روایی از بین رفته است. در برخی روایات نیز آشفتگی وجود دارد.[نیازمند منبع]در این تفسیر برخی آیات تأویل شده و بیشتر تأویل‌ها درباره معجزات پیامبر(ص) و امامان(ع) است. در این تفسیر به اسباب نزول آیات کمتر توجه شده، گرچه به مصادیق آیات اشاره شده است. مباحث صرفی و نحوی و بلاغی نیز در این تفسیر وجود ندارد.[تفسیر آیات غالباً با شرح و توضیح مفاهیم آیه آغاز، و پس از آن روایاتی از معصومین(ع) در تفسیر آیات ذکر شده است. در مواردی نیز روایات شأن نزول با بخش تفسیری آیه در هم آمیخته است. معنای شیعه، معنای رافضی،تقیه،فضایل برخی از صحابه از جمله خبّاب بن ارّت و عمار بن یاسر، بخشی از موضوعاتی است که در این تفسیر در حاشیۀ تفسیر آیات ذکر شده‌اند. برخی از نکات تفسیری از جمله تفسیر شجرۀ ممنوعه به شجرۀ علم محمد(ص) و اهل بیت(ع) ایشان از اختصاصات این تفسیر است.

کتاب در یک جلد کوچک حاوی (286 برگ) چاپ شده است.» نسخه ای که به آن اشاره کردید تقریباً در 700 صفحه چاپ شده است که شامل مقدمه محقق و نظرات در پایان کتاب است که همگی از 20 صفحه تجاوز نمی کنند. . اختلاف تعداد صفحات نسخه ذکر شده ذهبی با نسخه امروزی بیش از نصف است که نشان می دهد اضافاتی در متن تفسیر وجود دارد که در چاپ اول نبوده است، به ویژه اینکه تفسیر در هر دو صورت گرفته است. نسخه های آن از سوره بقره فراتر نمی رفت و شامل تمام قرآن نمی شد، بلکه پس از اتمام مقدمه و بیان عذر، به فاتحه پرداخت و آن را تفسیر کرد، سپس به سوره مبارکه بقره پرداخت.

در انتساب این تعبیر به حسن عسکری علیه السلام اختلاف است، چنان که گروهی از علمای برجسته امامیه صحت انتساب این تعبیر به امام را انکار کرده و عده ای تایید کرده اند.دیدند و موضوع بودن آن را انکار کردند و عده ای عکس آن را دیدند.

ذهبی می گوید : این تفسیر را در بیت الکتاب مصر یافتیم و آن را منسوب به امام ابی محمد الحسن العسکری یافتیم و به روایت ابی یعقوب یوسف بن محمد بن زیاد از او روایت کرده ایم. ابی الحسن علی بن محمد بن محمد بن سیار و آنها از شیعیان امامیه هستند و به آنها رسیده است که این تفسیر را بر حسن عسکری در هفت سال نوشته است. با تفحص و نشر مدرسه مقدس امام المهدی قم به مناسبت سالروز شهادت امام حسن بن علی العسکری علیه السلام و اولین روز امامت امام مهدی علیه السلام چاپ شده است.