Description of Hadith

برخی خانواده‌ها از تحرک و فعالیت زیاد و بازیگوشی و شیطنت کودکان نگران می‌شوند و آن را عیب و نقص می‌شمارند. حتی بعضی برای درمان پرتحرکی آنان به جست‌وجوی پزشک کودکان‌اند و دست به دامن پزشکان می‌شوند.
در مکتب اسلام بازیگوشی کودکان نه تنها بیماری تلقی نمی‌شود بلکه امتیاز و نقطه مثبت است. بازیگوشی کودکان نشانه چیست؟ چه آثاری دارد؟ پیامبر خدا به این پرسش پاسخ داده‌اند.

پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) به پدر و مادرهای کودکان فرموده‌اند:
«عرامة الصبی فی صغره زیادة فی عقله فی کبره»
بازیگوشی و پرتحرکی و شیطنت بچه در دوران کودکی، نشانگر فزونی عقل و مایه زیادی خِرَد او در بزرگسالی است. 
[کنزالعمال فی سنن الاعمال و الافعال، ج 11، ص 42، حدیث 30747]
در این حدیث بازیگوشی کودک ستایش شده است. در این رهنمود نبوی «عرامه» برای کودکان ارزش و قوت شمرده شده و نشان‌دهنده زیادی خرد در بزرگی است.
عرامه چیست؟ اهل لغت «عرامه» را به معنای تندی، خشونت، بازیگوشی، شیطنت، سخت گردیدن، شوخ شدن، تحرک زیاد، جست‌وخیز، احمق شدن، شدید گشتن، آزار و نادانی می‌دانند. همه آنچه باید در کودکی بر کودکان جاری باشد در این واژه نهفته است. همان چیزهایی که بر پدر و مادرها سخت می‌نماید و آنان را رنج می‌دهد و اذیت می‌شوند. همان چیزهایی که پدر و مادرها را نگران می‌سازد و برخی دنبال پزشک برای بهبود آن می‌گردند. اما براساس این گفتار نبوی این رفتار کودکان امری پسندیده است و عامل خردمندی در بزرگسالی است. بنابراین شر کودک برای او خیر است و کودک سالم و طبیعی و مطلوب همان کودکی است که بزرگسالان از تحرک، شر و اذیت او در امان نباشند. پدر و مادرها نباید از این وضعیت کودک بترسند و ناراحت شوند. سر و صدا و تحرک کودکان جای شرمندگی برای پدر و مادرها ندارد، چون بازیگوشی کودکان امری طبیعی و فطری و نشان‌دهنده سلامت جسمی و روحی است.
حمایت از آزادی کودکان در حدی که به خود و دیگران زیان نرسانند نه تنها نکوهیده نیست بلکه از دیدگاه تعلیم و تربیت اسلامی مطلوب و ارزشمند است. باید از رفتار خارج از نظم و انقیاد و نزاکت کودکان و طغیان و سرکشی کودکان شادمان شد چون رشد عقلانی آنان در آینده را نشان می‌دهد.

امام کاظم(ع) نیز در ستایش بازیگوشی کودک فرموده‌اند:
«تستحب عرامة الغلام فی صغره لیکون حلیما فی کبره»
 بازیگوشی و شیطنت پسر در دوران کودکی پسندیده است و شایسته است فرزند در کودکی بازیگوشی کند، برای اینکه در بزرگسالی بردبار شود.
براساس این گفتار امام هفتم نیز «عرامه» کودک یک ارزش رفتاری و امری پسندیده و نشانه حلیم و بردبار شدن در بزرگی است.
بنابراین باید تحرک، فعالیت، جنب‌وجوش، سر و صدا، زد و خورد، شیطنت و خرابکاری در کودکان مشاهده شود. این‌ها سلامت و وضع مطلوب کودک را آشکار می‌سازد و نماد کودک باهوش و استعداد است. اثر آن نیز آرامش، بردباری، عقلانیت و خردمندی در بزرگی خواهد بود.
از این دو حدیث منطق اسلام درباره بازیگوشی کودکان شناخته می‌شود. این احادیث یکی از اصول و شاخصه‌های روان‌شناسی کودکان را یادآوری می‌کند